14 Feb Identideti politik dhe konkurrenca politike
” Identideti politik dhe konkurrenca politike Edmond Haxhinasto Sekretar Nderkombetar i LSI
Para pak kohesh nje analist nga me te respektuarit e medias se sotme beri nje ftese per debat mbi disa çeshtje thelbesore te politikes kryesisht te identitetit politik te partive dhe menyres se te berit politike. Analisti i nderuar kerkoi me te drejte qe ky debat i cili tashme vlon ne mjediset akademike filozofike e politike kryesisht te se majtes evropiane te kete reflektimin e tij edhe ne Shqiperi.
Hapja e debatit te mesiperm eshte nje ftese edhe per te paraqitur mendime te ndryshme nga artikullshkruesi dhe besoj kryesisht per kete. Sidomos per ato çeshtje ku perveç shtrimit teorik te temes mbahen qendrime politike ndaj politikes apo pjeseve te veçanta te saj. Dhe per ta hapur kete debat po jap opinionin tim per çeshtjet e identitetit politik te partive.
Mendoj se çeshtja e identitetit politik te partive politike sot ne Shqiperi eshte teper e rendesishme dhe se ne kushtet e nje konkurrimi politik ne nje sistem demokratik te konsoliduar ajo duhet te perbeje vete thelbin e konkurrimit.
Eshte shprehur mendimi se “perkufizimi identitar nuk behet më mbi baza programore por behet ne baze te disa vlerave”. Kjo eshte e vertete ne mjaft vende te botes ne Shqiperi mendoj se ka nje specifike. Edhe si rezultat i moshes relativisht te re te partive politike ne pluralizem konkurrenca politike e dy partive tradicionale nuk ka patur reference ndaj ideologjise si baze per formulimin e alternativave qeverisese konkurruese por kryesisht si lidhje me nje trashegimi politike apo klasore te caktuar.
Politika pergjithesisht bipolare (PS-PD) e pas 91-shit eshte karakterizuar nga nje polaritet e antagonizem i ashper ku te dy frontet e politikes e kane zhvilluar luften politike duke perdorur si argumente kryesore te kaluarat apo gabimet respektive ne qeverisje. Pra konkurrimi me alternative rezultonte “i panevojshem”. Shembull i qarte e kesaj jane fushatat elektorale te kohes se pluralizmit. Edhe angazhimi i partive me te vogla ne koalicionet qeverisese nuk ka patur ndonje vlere te veçante te shtuar ne kuptimin e politikave apo programeve po sillte si kontribut vetem fytyrat e lidereve ne mozaikun qeveritar qe kryesisht konsumonin postet qeverisese dhe personalitetin e tyre.
Mund te thuhet se mungesa e nje ideologjie nuk eshte nje “tragjedi” per politiken. Kete e pranon edhe mendimtari sociologu dhe politologu Anthoni Giddens krijues i “rruges se Trete” perqafuar nga Toni Bler dhe Bill Klindon dhe zbatuar me sukses ne qeverisjen e tyre. Pra mungesa e nje platforme ideologjike gjithperfshirese nuk mund te jete arsye qe partite te mos kene idenditet apo nje “hic idenditet”. Giddens e hedh poshte domosdoshmerine e nje ideologjie te programi politik gjitheperfshires. Ne vend te saj ai shprehet se suksesi ne qeverisje vjen me mire kur merremi me “çeshtje me te vogla” nga ato te cilat njerezit mund t’i prekin drejtperdrejt ne shtepine vendin e punes apo komunitetin e tyre vendor. `
Problemi i qeverisjeve ne Shqiperi eshte pikerisht ky mungesa e politikave apo modeleve te zhvillimit qe permiresojne drejtperdrejt jeten e qytetareve. “Qytetari i harruar nga politika”. Ky ishte problemi qe LSI identifikoi gjate mandatit te dyte te socialisteve 2001-2005 duke krijuar nje oponence e brendeshme ne PS dhe ne qeverisjen e saj. U hartua dhe u paraqit nje alternative ndaj politikave ekzistuese dhe keq-qeverisjes.
LSI – e para parti politike ne Shqiperi qe u largua nga pushteti per mosperputhje politikash pra per arsye parimore. Ajo identifikoi domosdoshmerine e nderhyrjes per te luftuar kapjen e shtetit konfliktin e interesave monopolet nje koncept te ri per legalizimin (qe me pas u adoptua nga PD) duke paraqitur edhe propozime perkatese ligjore. Ajo evidentoi dhe denoncoi nje performance tejet te ulet ne realizimin e investimeve publike. Por me e rendesishmja ajo evidentoi nje krize te perfaqesimit ne PS kryesisht si rezultat i zhvendosjes djathtas te politikave te lidershipit te atehershem.
Rritja e konkurrences politike solli nje domosdoshmeri hartimin dhe konkurrim me alternative qeverisese. KOP-i ishte nje shpikje demagogjike por arriti qellimin e saj te perceptohej nga nje mase votuesish si nje gjenerues politikash qe do ndikonin ne jeten e tyre ndonese tradicionalisht te majta si sherbimet publike (arsim e shendetesi) legalizim etj.
Krejt ndryshe maxhoranca e para 3 korrikut iu permbajt te njejtes strategji te vjeter te demonizimit personal te kundershtarit pa u munduar shume per te propozuar nje alternative bindese qeverisese.
Por bipolariteti antagonist dhe mungesa e konkurrences se mirefillte politike nuk jane shkaqet e vetme per situaten aktuale ne politiken shqiptare. Gjithnje sipas Giddensit “roli i agjentit njerezor (kryesisht roli i politikes) eshte ne nje balance me rolin e struktures sociale (te perkthyera ne grupe interesash te shtresave te ndryshme)”.
Eshte e rendesishme per te kuptuar procesin e formimit te identitetit te partive te analizohet gjithe konteksti ku gjenerohet politika dhe le identitetin e saj gjithe elementet perberes te tij.
Elektorati eshte nje faktor teper i rendesishem i ketij ekuacioni. Ndjeshmeria e tij ndaj politikes pritshmeria nga politikat e gjeneruara prej saj kuptimi i dimensionit afat-shkurter vs. afat-gjate te efekteve te politikes kuptimi i dimensionit i prekshem apo jo i prekshem apo i dimensionit i permases (se zgjedhesve) ku sjell efekt politika jane ato qe na detyrojne te njohim nje identitet apo profil te caktuar te nje force politike.
Per me tej edhe elektorati mbeshtetes i force politike profilizohet apo ka edhe ai identitetin e tij. Profili i elektoratit te LSI p.sh. ka nje cilesi te qarte ku dominon grup-mosha relativisht e re e arsimuar mire dhe me nje gjendje ekonomike te mire. Studimi i kerkesave dhe pritshmerive te ketij elektorati sigurisht qe eshte tregues i mbeshtetjes qe ai i ben nje force politike te caktuar qe qe ka natyrshem identitetin e saj politik.
Po keshtu analiza ne aspektin sasior te elektoratit mbeshtetes te nje partie (ne kete rast te LSI-se) eshte nje tregues mjaft i rendesihem i profilit apo identitetit te tij te vecante. Nje perqindje e mbi 10 per qind e votes proporcionale ne shkalle kombetare e marre qe ne konkurrimin e pare elektoral ne gjykimin tim nuk mund te arrihet pa nje dallueshmeri te qarte ne identitetin politik te kujtdo force politike.
Pervec elektoratit mendoj se jane edhe dy elemente te rendesishem qe “jane pergjegjes” per kete shkalle te identitetit te forcave politike: media dhe shoqeria civile (kryesisht think-tanket). Media mes te tjerave eshte nje medium i komunikimit te mesazhit politik te partive te specifikave te tij por edhe te ndryshimeve midis forcave politike. Shpesh e vendosur midis politikes dhe elektoratit media eshte nje evidentuese dhe komunikuese i ketyre ndryshimeve apo i identiteteve specifike politike nje ne gjuhe te “gelltitshme” nga ky i fundit (elektorati). Natyrshem roli i saj eshte i jashtezakonshem. Pa arritur media ate shkalle te pjekurise objektivitetit dhe profesionalizmit konsumimi i politikes nga elektorati do te mbetet i manget me pasoje reagimin jo-racional te tij.
Me se fundi OJQ-te sidomos ato te specializuara ne fushen e studimeve politike. Ato kane nje rol te vecante ne analizen e kriitiken e politikave qe gjeneron politika (shpesh dhe vete OJQ-te gjenerojne politke) ne krahasimin dhe ballafaqimin e tyre dhe per me teper ne matjen dhe testimin e efekteve te tyre.
Funksionimi optimal i gjithe ketyre elementeve sikurisht qe do te jete nje premis i domosdoshem per pasjen e nje fytyre te qarte dhe rritjen e pergjegjshmerise ne identifikimin politik te partive politike ne Shqiperi. Dhe qellimi i nje identifikimi te qarte politik te partive mendoj se eshte hapi i pare i konkurrences se vertete politike eshte ai krite
r qe do te parandaloje fenomenet e Megadushqeve te cilat po provojne se jane virur shkaterrimtar jo vetem per integritetin e politikes dhe te aktoreve te saj parlamentare por me rende se kaq per integritetin e institucioneve dhe te vete shtetit.
0x323030362d31312d3330 ”